Quỹ đất để sản xuất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, do một số địa phương đã có quy hoạch sử dụng đất sang mục đích sử dụng khác, gây khó khăn trong việc mở rộng quy mô sản xuất hàng hóa của trang trại. Phần lớn các trang trại chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thời gian thuê đất ngắn (dưới 5 năm), nên các chủ trang trại không mạnh dạn đầu tư mở rộng sản xuất. Chính vì vậy, quy hoạch đất đai là điều kiện tiên quyết để kinh tế trang trại trở thành chủ lực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, góp phần thúc đẩy việc hình thành nền nông nghiệp hiện đại.
Tại hội nghị bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy kinh tế trang trại phát triển của tỉnh cuối năm 2021, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn chỉ rõ: Muốn phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, nông nghiệp công nghệ cao, nâng cao giá trị canh tác thì phát triển kinh tế trang trại là hướng đi tất yếu. Trong bối cảnh diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, yêu cầu Sở Nông nghiệp và PTNT chủ trì phối hợp các sở, ngành liên quan và các địa phương giải quyết kịp thời các vướng mắc liên quan thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho các chủ trang trại. Giao Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và PTNT rà soát lại quy hoạch, thực hiện điều chỉnh gắn với quy hoạch chung của tỉnh, công bố công khai quỹ đất có thể giao hoặc cho thuê đất theo phương thức lâu dài để kinh tế trang trại phát triển ổn định.
Kết quả rà soát của ngành chức năng cho thấy, toàn tỉnh chỉ có 195/2.846 trang trại có đủ điều kiện, tiêu chí theo quy định của trang trại. Hiện nay, diện tích đất của 195 trang trại trên địa bàn tỉnh là 910,18 ha, trong đó có 22 trang trại được cấp giấy chứng nhận QSDĐ, tổng diện tích 98,34 ha; còn lại 173 trang trại chưa được cấp giấy chứng nhận QSDĐ, tổng diện tích 812,34 ha. Phần lớn đất của các trang trại đang sử dụng là thuê của các hộ gia đình và đất công ích của địa phương.
Nhìn chung mô hình kinh tế trang trại sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao, tận dụng được những tiềm năng, lợi thế về đất đai của từng vùng. Tuy nhiên, đến nay số lượng trang trại được cấp giấy chứng nhận QSDĐ rất ít so với tổng số trang trại hiện có, nguyên nhân chủ yếu là do các trang trại thuê đất công ích của các xã nên đa số các chủ trang trại chưa được cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Phần diện tích đất công ích do xã quản lý chỉ được cho thuê đất với thời hạn 5 năm trở xuống. Các trang trại xây dựng chuồng trại, ao cá, vườn cây đều không có thiết kế mẫu hoặc thiết kế không được cấp có thẩm quyền phê duyệt, chủ yếu do các chủ hộ tự phát, thậm chí, có hộ còn xây dựng công trình kiên cố (nhà ở) trên đất trang trại. Mặt khác, đối với các trang trại thủy sản do không được phép vận chuyển đất đi nơi khác nên việc nạo vét bùn đáy ao nuôi thả cá hàng năm khó thực hiện được, khiến các chủ trang trại gặp khó trong việc cải tạo, nạo vét ao thả cá để sản xuất kinh doanh. Đặc biệt, nhiều thửa đất của chủ trang trại chưa được tích hợp tọa độ số, do vậy rất khó khăn trong công tác quản lý sử dụng đất làm kinh tế trang trại của các địa phương.
Hiện nay, tổng diện tích đất có hợp đồng cho thuê đất dưới 5 năm chiếm khoảng 50% tổng diện tích đất của các trang trại. Hầu hết các chủ trang trại không biết trình tự, thủ tục cấp giấy chứng nhận QSDĐ, nên khi làm thủ tục để cấp giấy chứng nhận QSDĐ còn lúng túng và tốn nhiều chi phí, khiến nhiều chủ trang trại ngại khó, ngại khổ, không mạnh dạn đầu tư mở rộng sản xuất.
Trước những khó khăn trên, tỉnh giao Sở Nông nghiệp và PTNT chủ trì thành lập Tổ công tác kiểm tra, đánh giá khó khăn, vướng mắc, từ đó đề xuất hướng tháo gỡ cho các trang trại; thành lập nhóm zalo trang trại để tạo sự kết nối thường xuyên giữa chính quyền và các chủ trang trại, nhất là về vấn đề đất đai. Ông Nguyễn Quốc Trị, Phó Chi cục Phát triển nông thôn cho biết: Chi cục tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT ban hành Văn bản hướng dẫn trình tự, thủ tục hồ sơ cấp giấy chứng nhận QSDĐ làm kinh tế trang trại ở các địa phương. Thường xuyên đốc thúc Tổ công tác hỗ trợ phát triển trang trại nhanh chóng rà soát, hướng dẫn trình tự thủ thục cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho các chủ trang trại, tạo cơ sở cho các chủ trang trại yên tâm sản xuất, phát triển.
Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT kịp thời ban hành Văn bản xây dựng hướng dẫn trình tự, thủ tục hồ sơ cấp Giấy chứng nhận QSDĐ cho các trang trại. Theo đó, đất sử dụng cho kinh tế trang trại gồm: Đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất trong hạn mức giao đất cho hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp; đất do Nhà nước cho thuê; đất do hộ gia đình, cá nhân góp; đất do nhận khoán của tổ chức… Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất làm kinh tế trang trại phải phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Thực hiện nghiêm trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về đất đai. Đối với những khu vực đang sử dụng đất làm kinh tế trang trại mà quy hoạch sử dụng đất không phù hợp thì UBND cấp huyện có thẩm quyền xem xét, chấp thuận việc điều chỉnh, bổ sung để làm căn cứ giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để đẩy nhanh tiến trình cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho các chủ trang trại, làm nền tảng cho sự phát triển bền vững.
Nguồn: http://www.baobacninh.com.vn/web/bbn/chi-tiet-kinh-te/-/details/20182/quy-hoach-at-ai-nen-tang-cho-kinh-te-trang-trai-phat-trien